Het is de “week van de homeopathie”. Deze niet-reguliere behandelwijze wordt wereldwijd door miljoenen mensen gebruikt. Maar doet het ook iets? Is homeopathie een geneesmiddel? Of is het oplichterij?
(Update 12/4/23: Term ‘alternatieve geneeswijze’ vervangen door ‘niet-reguliere behandelwijze’. Toegevoegd dat de ‘homeopatische zelfmoordactie’ een samenwerking was met Stichting Skepsis. )
Homeopathie gaat uit van het principe dat een stof die de symptomen van een ziekte veroorzaakt, in verdunde vorm die ziekte geneest. Stel, je kunt niet slapen. Wat veroorzaakt slapeloosheid? Cafeïne. Wat adviseert een homeopaat dan? Verdunde cafeïne.
Hierbij gaat het om extreme verdunning (potentiëren genoemd), waarbij uiteindelijk geen meetbare dosis van de oorspronkelijke stof meer is terug te vinden. Wat je dus aan eind van dit homeopathische fabricageproces overhoudt, is water.
Homeopaten beweren vervolgens dat het niet uitmaakt dat er geen moleculen meer terug te vinden zijn van de oorspronkelijke stof. Ze stellen dat deze ‘verdunning’ juist heel goed werkt omdat ‘de structuur van water verandert‘. Zo zou het water een ‘geheugenfunctie’ hebben waardoor het dankzij het potenteren een geneeskrachtig effect heeft.
Er liggen nu dus een tweetal claims op tafel die we een voor een kunnen checken. Om met de laatste te beginnen: heeft water een ‘geheugen’?
Heeft water geheugen?
De claim komt van ene Jacques Benveniste, die in 1988 beweerde dat water geheugen heeft. Hiervoor is geen enkel bewijs en als je erover nadenkt is het ook volkomen onlogisch. Het water dat wij drinken bestaat al zo’n 4,5 miljard jaar. Behalve dat dit nogal een vraagteken zet bij de houdbaarheidsdatum op een fles Spa Blauw, is dit een aanwijzing dat een geheugenfunctie onwaarschijnlijk is. Bevat het water dan namelijk herinneringen aan alle stoffen waar het mee in aanraking is gekomen? En zou dat dan niet enorme effecten op ons moeten hebben?
Bovendien is er nog nooit via een double blind test enig verschil ontdekt tussen ‘gepotentiëerd water’ en ‘gewoon water’. Er is namelijk geen verschil. Het is water.
Kan een verdunning genezen?
Maar zelfs als die homeopatische producten wel ‘iets’ zouden bevatten, is de volgende vraag of de gedachte erachter klopt: kan je een aandoening genezen met een stof die de symptomen van de aandoening veroorzaakt?
Opnieuw, hiervoor is geen enkel bewijs. En opnieuw geeft simpel logisch nadenken al een goede rede om aan de werking te twijfelen.
Want waarom zou het wél werken? Als jij een blindedarmontsteking hebt, waarom zou dan een verdunning van een stof die buikpijn veroorzaakt je blindedarm genezen? Als jij een spier verrekt, waarom zou een stof die pijn in je rug veroorzaakt, die spier genezen?
Het punt is: aandoeningen hebben een oorzaak. Wellicht heb je een virus onder de leden. Misschien heb je een spier verrekt. Misschien heb je een bacterie opgelopen. Al die aandoeningen kunnen dezelfde symptomen hebben. Het is dan volkomen onlogisch dat ze allemaal te genezen zijn door dezelfde stof die toevallig dat symptoom veroorzaakt.
En nogmaals: er is geen enkel bewijs dat deze homeopathische middelen werken. In double blind onderzoeken (waarbij zowel de deelnemers als de onderzoekers niet weten wie het homeopatische middel kreeg en wie de placebo) blijkt dat er geen enkel verschil in werking is tussen homeopatische middelen en placebo’s.
Recentelijk werd dit (voor de zoveelste keer) bewezen door de Stichting tegen Kwakzalverij en Stichting Skepsis. Verschillende leden deden een ‘zelfmoordpoging’ met homeopathische middelen. Door een ‘overdosis’ te nemen van deze middelen toonden ze (opnieuw) aan dat er geen enkele werkzame stof in deze zeer dure potjes zit.
“Maar mij helpt het wel!”
Er zijn mensen die toch bij hoog en bij laag volhouden dat het bij hen werkt. Dat ze opeens wél beter kunnen slapen. Dat hun hoofdpijn weg is. Allerlei vage en vervelende klachten verdwijnen bij bepaalde mensen als ze een homeopatisch middel gebruiken.
Welkom in de wereld van de placebo. Dit effect zorgt ervoor dat als je gelooft dat een middel iets doet, het in veel gevallen ook echt wat doet. We weten niet waarom of hoe. Maar we weten dat ergens in geloven een krachtig middel kan zijn.
Dit placebo-effect is dus geen bewijs dat homeopathie werkt. Het is bewijs dat het placebo-effect werkt.
Conclusie
Homeopathie is een onbewezen methode die volgens alle onafhankelijke onderzoeken niet kan werken. Water heeft geen geheugen en verdunde stoffen die een symptoom veroorzaken kunnen geen aandoeningen genezen die dezelfde symptomen hebben.
De claim dat homeopathie werkt is dus
Onjuist
Feitenjager is gratis. Een donatie stel ik zeer op prijs.
About Author
